Graag wil ik even jullie aandacht voor Sinterklaas. Ik ben in mijn lessen namelijk aangekomen bij een essentieel onderdeel van de Clown: ‘Status’. Sinterklaas heeft wat mij betreft heel wat meer met clownerie te maken dan je waarschijnlijk zult denken. Hij is de personificatie van de vriendelijke hoge status. De meester van zijn knecht.
Piet darentegen, is misschien wel het beste voorbeeld van een lage status: ‘Die domme Piet’. Hij die Sinterklaas altijd zal gehoorzamen, behalve als de oude man even niet kijkt, dan snoept die stoute Piet uit de zak of friemelt hij het kadootje open van een kind uit de zaal. Piet, heeft eerder dan Sinterklaas, veel gelijkenissen met de clown. Een goed gespeelde Piet, is wat mij betreft al snel een clown.
Piet darentegen, is misschien wel het beste voorbeeld van een lage status: ‘Die domme Piet’. Hij die Sinterklaas altijd zal gehoorzamen, behalve als de oude man even niet kijkt, dan snoept die stoute Piet uit de zak of friemelt hij het kadootje open van een kind uit de zaal. Piet, heeft eerder dan Sinterklaas, veel gelijkenissen met de clown. Een goed gespeelde Piet, is wat mij betreft al snel een clown.
Sint en Piet. Ze kunnen niet zonder elkaar bestaan. De een bestaat bij de gratie van de ander. Zonder elkaar stelt de belangrijkheid van Sinterklaas niets voor en is Piet niet dom genoeg. Statusspel in drama is misschien wel het belangrijkste element om dramatische hoogtepunten te bereiken in theater. Statusspel is mijn lieveling. Ik herinner mij nog goed de allereerste keer dat ik statusles kreeg van Marihuela Belt tijdens een van mijn eerste improvisatie lessen jaren geleden. De ervaringen van toen, lieten diepe sporen na. Daar tijdens die lessen zijn waarschijnlijk mijn eerste clownscellen geactiveerd, zal ik maar zeggen. Mijn ten uitvoer gebrachtte hoge status bleef toen nog hangen in een onvriendelijke hoge status, waarbij ik associatie had met alle boze stiefmoeders en gemene koninginnen uit de sprookjes die ik kende. De vriendelijke hoge status was toen nog niet aan mijn horizon verschenen. Ik moest nog wat oefenen. De lage status werd zeer onderdanig door mij uitgevoerd. De opdrachten werden keurig door mijn knechterigheid gedaan maar het echte plezier ontbrak. Dat kwam later en daarmee verscheen mijn speelplezier én bijbehorende speelruimte. Status oefeningen leggen een hoop van jezelf bloot. Je kunt door te spelen met status, ontdekken dat je met gemak een hoge status met flinke commando’s bij jezelf naar boven tovert, of je voelt een woede aanval of scheldpartij naar boven borrelen wanneer je in volle overgave een lied moet zingen voor je meester. Weerstand kom je in beide statussen al snel tegen. Hoe vertaal je dat naar overgave? Hoe krijg je het plezier erbij? Toen ontdekte ik de truck! Is Sinterklaas ook een clown? Ik denk het eerlijk gezegd wel. Een witte clown. Sinterklaas komt ook regelmatig in genante mislukkingen terrecht, alleen geeft ie altijd zijn knecht, zij het op vriendelijke toon, de schuld. Sinterklaas die wat mij betreft altijd in een vriendelijke hoge status moet worden uitgevoerd, heeft veel overeenkomsten met de witte clown. Hij is de aangever van het theatrale duo ‘Sint & Piet’.
Samen met zijn met Piet zijn ze altijd een stevige verschijning. Sinterklaas heeft iets majestueus. Kleine schlemielige klazen zijn niet de bedoeling, ze dwingen niks af en nemen je zelden mee in de illusie van het spel. (let maar op, kleine klazen worden al snel uitgelachen...) ook moet een juiste Klaas wat op leeftijd zijn. Een goede heiligman heeft bovendien geen bril nodig. Zijn ogen hebben nog zeer scherpe kijk op de wereld en zien dwars door je heen. Daarbij zou zijn de statusspel onmiddellijk verlagen wanneer zijn bril scheef op zijn neus staat en Sinterklaas hem zo nu en dan recht zou moeten zetten. Zijn charisma maakt dat je al snel een liedje voor hem zingt. Op schoot moet je overigens niet willen. Logisch. Bij onze koning klim je ook niet zomaar opschoot. De echte Sinterklaas zal je daarom nooit vragen om bij hem op schoot te komen, tenzij je nog zó klein bent, dat je er sowieso niets over te zeggen hebt.
Je begrijpt, in het Sinterklaas- en Pieten-spel zie ik ook liever geen status wissel. Dat zou gênant zijn. Breng Sinterklaas daarom niet in erbarmelijke omstandigheden, ik bedoel, laat Sint Nicolaas nooit aankomen op een motor, step of met een plantsoenendienst wagentje. Een kruiwagen gevuld met Sint, geduwd door Piet is wel het ergste wat ik kan bedenken. Nee, Sinterklaas is ten alle tijden een hoogwaardigheidsbekleder. Hij schrijdt over de stoep en wuift bedeesd met zijn ene hand terwijl hij zijn staf stevig in de andere houdt. Piet loopt altijd een half pasje achter hem, en draagt zijn zware boek. Arriveren op een paard mag Sinterklaas dan weer dan weer wel, mits de Sinterklaas een goede ruiter is. Paard en Klaas mogen namelijk niet vallen, daar kan feitelijk niemand om lachen, dat zou pas echt het hele feest verpesten. Dat laatste brengt me dan weer bij Jacques lecoq, die bedacht dat de val van ‘echte’ waardigheid, immers nooit om te lachen is.
Samen met zijn met Piet zijn ze altijd een stevige verschijning. Sinterklaas heeft iets majestueus. Kleine schlemielige klazen zijn niet de bedoeling, ze dwingen niks af en nemen je zelden mee in de illusie van het spel. (let maar op, kleine klazen worden al snel uitgelachen...) ook moet een juiste Klaas wat op leeftijd zijn. Een goede heiligman heeft bovendien geen bril nodig. Zijn ogen hebben nog zeer scherpe kijk op de wereld en zien dwars door je heen. Daarbij zou zijn de statusspel onmiddellijk verlagen wanneer zijn bril scheef op zijn neus staat en Sinterklaas hem zo nu en dan recht zou moeten zetten. Zijn charisma maakt dat je al snel een liedje voor hem zingt. Op schoot moet je overigens niet willen. Logisch. Bij onze koning klim je ook niet zomaar opschoot. De echte Sinterklaas zal je daarom nooit vragen om bij hem op schoot te komen, tenzij je nog zó klein bent, dat je er sowieso niets over te zeggen hebt.
Je begrijpt, in het Sinterklaas- en Pieten-spel zie ik ook liever geen status wissel. Dat zou gênant zijn. Breng Sinterklaas daarom niet in erbarmelijke omstandigheden, ik bedoel, laat Sint Nicolaas nooit aankomen op een motor, step of met een plantsoenendienst wagentje. Een kruiwagen gevuld met Sint, geduwd door Piet is wel het ergste wat ik kan bedenken. Nee, Sinterklaas is ten alle tijden een hoogwaardigheidsbekleder. Hij schrijdt over de stoep en wuift bedeesd met zijn ene hand terwijl hij zijn staf stevig in de andere houdt. Piet loopt altijd een half pasje achter hem, en draagt zijn zware boek. Arriveren op een paard mag Sinterklaas dan weer dan weer wel, mits de Sinterklaas een goede ruiter is. Paard en Klaas mogen namelijk niet vallen, daar kan feitelijk niemand om lachen, dat zou pas echt het hele feest verpesten. Dat laatste brengt me dan weer bij Jacques lecoq, die bedacht dat de val van ‘echte’ waardigheid, immers nooit om te lachen is.
Fijn Sinterklaasfeest!
